Zo’n tien jaar geleden startte de wereldwijde Decentralised Finance-beweging (DeFi) met de ontwikkeling van financiële applicaties waarvoor niet langer traditionele centrale financiële tussenpersonen zoals banken en beurzen nodig zijn. Douwe Lycklama en Shikko Nijland van INNOPAY leggen het uit.

De DeFi-beweging is gebaseerd op het disruptieve idee dat bestaande financiële producten en diensten opnieuw kunnen worden vormgegeven. Op basis van een decentrale architectuur die functioneert zonder de controle van centraal aangestuurde organisaties en overheden. Deze producten en diensten maken gebruik van bestaande technologie-gebaseerde protocollen, smart contracts en cryptovaluta.

In de praktijk betekent DeFi dat iedereen met een internetverbinding toegang heeft tot een open, wereldwijd peer-to-peer alternatief voor het huidige financiële systeem. DeFi heeft dan ook groot disruptief potentieel en leidt onherroepelijk tot verandering van het bestaande financiële systeem en diens spelers in markten zoals internationale overschrijvingen, leningen, derivaten, betalingen, effectenhandel en verzekeringen.

Als we kijken naar de totale waarde (total value locked, TVL) die zit opgesloten in de smart contracts van alle projecten – wat de algemeen geaccepteerde maatstaf is voor DeFi’s succes – lijkt het erop dat de beweging aan momentum wint. De jaarlijkse groei bedroeg een factor 20, wat gelijk staat aan zo’n 16 miljard dollar per eind 2020. En de groei neemt nog altijd toe. De TVL staat op dit moment op 62 miljard dollar (bron: Defipulse). Ter vergelijking: dit is ongeveer zes procent van de waarde die zit opgesloten in de Bitcoin.

De belangrijkste toegevoegde waarde van DeFi is dat gebruikers niet langer hoeven te vertrouwen op financiële instellingen. Die worden regelmatig ervan beschuldigd te complex en weinig transparant te zijn. Bij DeFi is vertrouwen een integraal onderdeel van de code die meestal open source en dus transparant is. Dat verkleint de kans op corruptie of manipulatie van het systeem. Daarom zouden we DeFi kunnen omschrijven als een verschuiving van ‘institutioneel vertrouwen’ naar ‘infrastructureel vertrouwen’ wanneer een blockchain goed is geïmplementeerd. Over risico’s verderop meer.

Bovendien stelt DeFi mensen in staat om toegang te krijgen tot een breder aanbod van financiële diensten, onafhankelijk van het land waar ze vandaan komen en wat hun financiële status is. In de regelgeving ligt de focus vooral op de zogenaamde ‘op- en afritten’: daar waar nationale valuta worden omgewisseld voor cryptovaluta. Dit zijn doorgaans de onder toezicht staande beursinstellingen (zoals Coinbase, Gemini, Kraken, en Nederlandse partijen BitMyMoney, Bitonic) die de afgelopen jaren aan regelgeving zijn onderworpen.

Vanwege de onderliggende technologie en het infrastructurele vertrouwen, zijn DeFi-producten in het algemeen betaalbaarder, efficiënter, veiliger en breder beschikbaar voor een groter deel van de bevolking. Ook voor mensen zonder bankrekening. En dat leidt tot een meer inclusief en in digitaal opzicht duurzamer monetair systeem dan het traditionele systeem. We staan echter nog aan het begin van grootschalige adoptie, welke zeker 10 à 15 jaar gaat duren.

Een praktisch DeFi voorbeeld: in tegenstelling tot de 0 procent rente die mensen krijgen op hun spaarrekeningen in het traditionele systeem, kunnen spaarders met DeFi-producten op dit moment 5 tot 15 procent per jaar op hun gedigitaliseerde dollars en euro’s verdienen. Omdat onnodige tussenpersonen zijn verdwenen, bieden DeFi-diensten tevens aanzienlijk snellere en goedkopere overboekingen, wat voordelen voor zowel betalers als ontvangers oplevert.

Decentralisatie is echter niet geheel vrij van risico’s en uitdagingen – zeker niet in deze vroege fase van de productlevenscyclus. Hoewel blockchain-technologie in zichzelf veilig is, is een juiste en adequate aanpak van de governance, veiligheid en kwaliteit van de code en de smart contracts essentieel. Daarnaast is voor toegang tot DeFi-producten het gebruik van cryptovaluta vereist, en dat vinden veel mensen nog steeds lastig om te begrijpen en te gebruiken. Niettemin bestaat de verwachting dat DeFi exponentieel zal blijven groeien, zolang de adoptie van cryptovaluta blijft toenemen en er meer financiële diensten ook een decentrale variant krijgen.