Nederland heeft een nieuwe supercomputer, toegankelijk voor de gehele Nederlandse wetenschap. De computer, gehuisvest op het Amsterdam Science Park en vernoemd naar de zeventiende-eeuwse Leidse astronoom en wiskundige Willebord Snellius, kan wetenschappers ondersteunen die onderzoek doen naar complexe vraagstukken.
Het systeem, officieel in gebruik gesteld door Koningin Maxima, is aangeschaft voor hoogwaardig wetenschappelijk onderzoek in een breed aantal terreinen. Zoals dat van klimaatwetenschapper Henk Dijkstra: “Hiermee kunnen we nieuwe vragen beantwoorden over wat er gebeurt met het klimaat door de toename van broeikasgassen.”
“We kunnen ook gedetailleerder verwachtingen maken voor het klimaat van de toekomst, met name het optreden van extremen zoals hittegolven en overvloedige neerslag. Je hebt een supercomputer nodig vanwege de omvang van de berekeningen en de hoeveelheid data die hiermee gemoeid zijn.”
Snellius wordt beheerd door SURF, de ICT-coöperatie van onderwijs en onderzoek. Het systeem wordt de komende jaren in fases opgebouwd en krijgt uiteindelijk een peak performance van 14 petaflop/s (oftewel 14 biljard berekeningen per seconde). Het wordt daarmee het krachtigste high-performance computing-systeem op Nederlandse bodem. Door gebruik te maken van de nieuwste generatie GPU’s is het systeem bovendien zeer goed bruikbaar voor machine learning.
Al veertig jaar supers
De nieuwe ‘super’ is de meest recente in een serie nationale supercomputers die Nederland sinds 1983 rijk is, waarvan de Cyber 205 van het toen roemruchte CDC de eerste was. Sinds 1985 werd onder de hoede van de latere NWO elke zes jaar een nieuwe machine aangekocht, met in het derde jaar een significante upgrade. Zo kon met de beschikbare middelen telkens toch worden aangesloten bij de nieuwste technologische innovaties.
Na de Cyber 205 volgden een Cray Y-MP4 en een Cray C916/12. In 2000 volgde een grote stap van 12 vectorprocessoren van Cray naar 1024 scalaire processoren (MIPS) in een dubbele SGI 3800, met als ‘midlife kicker’ een aanvulling met een SGI Altix, de eerste machine met Intel processoren.
De SGI 3800 bracht Nederland voor het eerst naar het Tera-scale tijdperk: 1 Teraflop/s snelheid en 1 Terabyte geheugen. Hij werd dan ook TERAS genoemd (“monster” in het Grieks). Daarna werd de overstap gemaakt naar IBM met een Power6-gebaseerd system, gevolgd door een BullX van Bull in 2013. Bull bracht Nederland naar het Petaflop-tijdperk (1 Petaflop = 1000 Teraflop).
Na een aanbesteding koos SURF eind 2020 voor Lenovo. Snellius wordt gebouwd op basis van Lenovo ThinkSystem servers met AMD EPYC™ processoren (de nieuwste generatie, 7H12, en een toekomstige generatie) en de nieuwste generatie NVIDIA GPU’s (A100).
Voor alle disciplines
Maar de supercomputer is er niet alleen voor AI-wetenschappers, klimatologen of astronomen. “Elke wetenschapper heeft behoefte aan rekencapaciteit door de digitalisering van alle wetenschapsgebieden”, zegt NWO-voorzitter Marcel Levi. “Laagdrempelige toegang tot die rekencapaciteit is essentieel voor onderzoekers in Nederland om ook in de toekomst topwetenschap te blijven bedrijven.”
De behoefte van onderzoekers aan rekenkracht, dataopslag en -verwerking groeit exponentieel, aldus Walter Lioen, manager Research Services bij SURF. “Het systeem moet geschikt zijn voor alle wetenschapsgebieden, van astronomie en onderzoek naar klimaatverandering tot medische en sociale wetenschappen. Daarnaast moet de supercomputer in de toekomst flexibel kunnen worden uitgebreid.”
Energiezuinig
Voor SURF was energiezuinigheid een belangrijke vereiste. De gebruikte waterkoelingstechnologie koelt het systeem af met zo’n 90%, waardoor veel minder luchtkoeling met ventilatoren nodig is. Dit verlaagt het energieverbruik en verhoogt tegelijkertijd de performance.
De nieuwe supercomputer is voor 18 miljoen euro gefinancierd door het ministerie van OCW (via NWO) en voor 2 miljoen euro uit eigen middelen van SURF.
Met medewerking van Patrick Aerts.
