‘Vijf tech-vectors als aanjagers van continue innovatie’

Ontwikkelingen rond technologie, data en digital gaan razendsnel. In combinatie vormen ze de belangrijkste bron van nieuwe waarde. Tegelijk zijn ze een risicofactor, want wie kansen mist raakt achterop ten opzichte van de concurrentie. “Gezien het belang zou een voortdurende weging van alle nieuwe mogelijkheden en risico’s van technologie het belangrijkste thema in de bestuurskamer moeten zijn”, zegt Hylke Sprangers. De Erasmus-docent zet de voornaamste tech-vectors op een rij.

Omarming van moderne middelen en mogelijkheden leidt bovendien tot complexiteit en onzekerheid. Niet in de laatste plaats omdat technologie steeds sneller verandert en daarmee een vluchtiger karakter krijgt. “Daar moet je als directie wel mee kunnen omgaan”, zegt de oud-CIO of the Year, voormalig Talpa Network-CTO en erkend innovator. “Innovatie moet in deze dynamiek als een continu proces aangevlogen worden.”

De tijd dat directies strategische drie- tot vijfjarenplannen konden maken is volgens Hylke Sprangers voorbij. “Continue innovatie moet je vanuit het hart van de organisatie aansturen.” Hij onderscheidt daarbij ‘deliberate’ (welbewust en doelgericht) en ‘emergent’ (opkomende) innovatiestrategieën. Het eerste gebeurt traditioneel met een top-down scenarioplanning op basis van trends, het tweede is meer agile, bottom-up en tech-, data- en marktgedreven. “Goede bedrijven combineren deze twee cycli, die elkaar versterken en zo voortdurende innovatie vanuit het hart van de organisatie mogelijk maken.”

Drijvende krachten

Een ander onderdeel van de systematische aanpak zijn zogenoemde innovatieprincipes. De executive director en lecturer aan de Erasmus University Rotterdam noemt als voorbeeld het customer obsession-principe van Amazon, die beoogt dat alle fricties voor klanten worden weggenomen. “Het principe is op grote schaal gekopieerd en geldt als een best practice voor het aanjagen ondernemings-brede creativiteit en innovatie.” Zo’n innovatieprincipe kan overigens van alles zijn. Van een manier van denken tot de manier waarop je omgaat met mislukkingen.

Om potentiële mogelijkheden tot een succes te maken zijn drie aspecten doorslaggevend. Sprangers: “Een executie-funnel helpt om de juiste ideeën te selecteren. Daarbij speelt onder meer de vraag wat een innovatie de organisatie uiteindelijk moet gaan brengen. Bovendien moet je zorgvuldig afwegen welke tools je gaat gebruiken – dat kan een brainstorm zijn, een structuur of een acquisitie.”

“Continue innovatie moet je strategisch en vanuit het hart van de organisatie aansturen”

Sprangers onderscheidt zoals gesteld vijf belangrijke drijvende technologische krachten – tech-vectors die de waardeontwikkeling van buiten naar binnen aanjagen: trusted, sustainable, smart, immersive en autonomous technology is waar het om draait – liefst in combinatie.

License to operate

“Trusted tech is je licence to operate. Wanneer je als bedrijf niet wordt vertrouwd of als je producten niet werken, dan zullen je klanten uiteindelijk weggaan. Vertrouwen is de basis voor alles.” Dit heeft tevens betrekking op de betrouwbaarheid en de performance, de juiste omgang met en verwerking van data van de consument of eindgebruiker, en ethiek.

Sprangers noemt als voorbeeld een zelfrijdende trein of auto. In deze specifieke gevallen zijn vertrouwde technologieën voorhanden die een stabiele en veilige toepassing mogelijk maken, zoals de Light Detection and Ranging-technologie (Lidar), die wordt gebruikt om de exacte afstand tot een object te meten.

Of neem de Mars-drone die al ongeveer een jaar succesvolle vluchten maakt op de rode planeet. “Zo’n ding moet het gewoon doen. Daarom is naast commerciële hardware met oog op de transparantie en betrouwbaarheid open source-software gebruikt. “Het gehanteerde innovatieprincipe is hier ‘think times x’. Met andere woorden: denk supergroot!”

Ontwikkeldoelen

Sustainable tech past in de zeventien Duurzame Ontwikkeldoelen van de Verenigde Naties om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Ze vormen een mondiaal kompas voor uitdagingen als armoede, onderwijs en de klimaatcrisis.

Sprangers: “Mooi en illustratief voor deze trend is dat nagenoeg alle genomineerden van de recent uitgereikte CIO Magazine Innovation Awards dit jaar aansloten bij de zeventien duurzame ontwikkeldoelen. Bijvoorbeeld: gezondheidszorg, onderwijs, partnerschap, milieu, eerlijk werk en economische groei.”

“Het geeft niet als iets mislukt, mits je ervan leert en op de goede manier doorgaat”

Een ander voorbeeld is Ocean Cleanup, dat een einde wil maken aan de enorme hoeveelheden plastic afval in de wereldzeeën. Sprangers: “Een organisatie die zeer datagedreven te werk gaat en constateerde dat de meeste vervuiling afkomstig is van een beperkt aantal grote rivieren wereldwijd.” Als filter voor plastic flessen en andere rotzooi werd met succes een hek geplaatst in een rivier in Guatemala. “Data in combinatie met low-tech.”

De innovatieprincipes hier zijn ’a mission that matters’ en ‘think big, start small’. “Mensen raken zo gemotiveerd om grote zaken aan te pakken en op te lossen. En er op basis van experimenteren achter te komen wat werkt. Een combinatie van emerging en deliberate strategie.”

Alles wordt smart

Smart tech betreft de wereld waarin we leven, die in toenemende mate collected, connected and computed is: gemeten op basis van data, onderling verbonden en door software en algoritmes bestuurd. “In combinatie maakt dit alles de wereld waarin we leven steeds slimmer – havens, steden, gebouwen, huizen, auto’s. Uiteindelijk wordt alles smart.”

Je ziet dat volgens de oud-CIO of the Year bijvoorbeeld in de Formule 1, waar het niet langer alleen gaat om beste coureur, technici en auto, maar om de beste en slimste datascientists. “Alles in de racerij draait om data. Bij het ontwerp van de auto, in de simulator en tijdens het rijden – wanneer het draait om de beste race-strategie.”

De innovatieprincipes binnen de Formule 1-racerij zijn volgens Hylke Sprangers ‘fail well’ en ‘learn fast’. “Als er iets mislukt, moet je er razendsnel van leren en op de goede manier doorgaan.” Als voorbeeld noemt hij de stuiterende bolide van Mercedes. Het team kan dit seizoen wellicht als verloren beschouwen en kan beter mikken op nieuwe kansen in het komende raceseizoen.

Onderdompeling

Immersive tech maakt gebruik van een gesimuleerde omgeving om een zintuigelijke ervaring creëren van een fysieke wereld. Dit geeft de gebruiker een gevoel van onderdompeling. De mix van virtual reality en augmented reality wordt mixed reality genoemd.

Een mooi voorbeeld is de non-fungible token (NFT) verzameling Bored Ape, gebouwd op de Ethereum-blockchain. De collectie bevat profielfoto’s van tekenfilmapen die worden gegenereerd door een algoritme. Eigenaren van een Bored Ape NFT krijgen toegang tot een online privéclub, exclusieve persoonlijke evenementen en eigendomsrechten voor de afbeelding.

“Het interessante is dat eigenaar Yuga Labs, naast op het verzamelen van intellectueel eigendom gerichte overnames, tevens andere NFT’s aan de collectie toevoegt. In combinatie met de eigen 10.000 NFT’s ontstaat zo een open, maar centraal georkestreerd ecosysteem”, aldus Sprangers.

Het innovatieprincipes hier is ‘ship and iterate’, waarbij niet wordt geprobeerd om producten en diensten in één keer goed te ontwikkelen. Maak iets, zet het op de markt, kijk hoe het werkt, verbeter het en lanceer een nieuwe versie.

Welkome collega’s

Autonomous tech betreft de opkomst van fysieke apparaten die zelf iets kunnen of doen: machines in een productieomgeving, robots en zelfrijdende voertuigen. “In zorg, horeca en productieomgevingen wordt steeds vaker zij aan zij met mensachtige robots samengewerkt.”

Daarbij is een kanteling in de houding jegens robots waarneembaar. “Niet langer worden robots gezien als indringers die baantjes komen inpikken, maar een welkome hulp die de saaie, veelal herhalende klusjes op zich neemt. Zeker in een tijd van personeelstekort is dat een groot voordeel. Overigens dienen robots wel goed getraind te worden.”

“Je moet inzicht hebben in de vijf belangrijkste tech-vectors en werken aan executiekracht”

Een voorbeeld van autonome technologie is het jaarlijkse WK robotvoetbal, dat deze zomer in Thailand wordt gehouden. Nederlandse universiteitsteams behoren hier traditioneel tot de favorieten. Naar verwachting zijn de robots tegen 2050 goed genoeg om het tegen mensen op te kunnen nemen.

Het innovatieprincipe: honderd procent open innovatie. Om de autonome functies van de robots steeds weer beter te kunnen maken, worden alle data en software gedeeld. “Zo kan iedereen van elkaar leren en beter worden. Na afloop van het toernooi start iedereen op hetzelfde niveau met de voorbereidingen voor het nieuwe jaar.”

Executiekracht

Wat genoemde voorbeelden stuk voor stuk illustreren is dat het bij innovatie niet alleen gaat om de ideeën en visie. “Het draait ook om de executie, waarbij je altijd tegen onverwachte hindernissen aanloopt. Zoals bij de ongelukkige Apollo 13-missie, waar de bemanning en het controlecentrum in Houston met kunst en vliegwerk veilig terug op aarde wisten te komen. “How to put a square peg into a round hole? Om vervolgens samen een oplossing te vinden.”

“Je moet als directie inzicht hebben in de vijf belangrijkste tech-vectors”, besluit Hylke Sprangers. “Tegelijk moet je werken aan je executiekracht. Eigenlijk zoals de genomineerden van de Innovation Awards onlangs lieten zien. Ze hebben echt de visie op de trends en mogelijkheden gehad en de executie om het naar de markt te kunnen brengen.”

Hylke Sprangers is executive director en lecturer aan de Erasmus University Rotterdam, waar hij o.a. het executive programma The New-CIO-CTO-CDO leidt, een boardroom-level programma voor executives in digital en technology.



CIO Magazine Innovation Awards

Hylke Sprangers presenteerde zijn visie op de vijf tech-vectors onlangs tijdens het CIO&CDO Insights-congres. Dit als inleiding op de uitreiking van de CIO Magazine Innovation Awards. Opvallend was de aansluiting van deze initiatieven bij de door hem aangehaalde Duurzame Ontwikkeldoelen van de VN.

Santeon won de award voor het Meest innovatieve ecosysteem, dat een verbetering van de zorg beoogt door gegevensuitwisseling tussen ziekenhuizen. Challenger in deze categorie was onder meer Randstad, dat op basis van samenwerking met ecosysteem-partners een betere en snellere onboarding van flexwerkers realiseert. De oplossing wordt nu internatioaal uitgerold en is toepasbaar voor elk uitzendbureau in de Nederlandse markt.

Digitale identiteit

TestGorrilla ging er met de prijs vandoor als Meest succesvolle startup, scaleup of challenger. Een uiterst schaalbaar platform voor assessments van potentiële kandidaten voor werkgevers. Niet door te kijken of kandidaten bij een functie passen, maar andersom. Tegenstrevers waren onder andere FastID, dat een digitale identiteit op de mobiele telefoon biedt voor consumenten. Moovd realiseert snel, efficiënt en effectief digitale exposure- en EMDR-therapieën in de geestelijke gezondheidszorg.

Thomas Bunnik, oprichter en CEO van Whoppah, een online marktplaats voor tweedehands designmeubelen, werd winnaar in de categorie Meest innovatieve leider. Overige genomineerden in de leiderscategorie waren Anneke Keller, CTO bij Wehkamp en Toine van Eeden, CIO bij Salta Group. Lensor, onderdeel van Pon Holdings, ontving de award in een nieuwe categorie: Meest succesvolle business-innovatie.

Gerelateerde artikelen

Jeroen van Glabbeek (CM.com): ‘Ons bedrijf ís technologie’

Jeroen van Glabbeek (CM.com): ‘Ons bedrijf ís technologie’

CM.com vindt steeds weer nieuwe praktijktoepassingen voor de technologie die het ontwikkelt. De grote opgave is om de oplossingen zó in te zetten dat deze ook echt een bijdrage leveren aan de maatschappij, aldus CEO Jeroen van Glabbeek, met zijn bedrijf genomineerd voor de Tech Hero Award.

‘Een transformatie is nooit een enkelvoudig onderwerp’

‘Een transformatie is nooit een enkelvoudig onderwerp’

Als we onze menselijke vindingrijkheid koppelen aan de juiste technologie, kan ons dat oplossingen brengen voor de opgaven van vandaag en morgen, is de visie van PwC. Een gesprek met Tom Hagenaars en Ragnar van der Valk. “Value integration in plaats van system integration.”