Wat een contrast. Theater de Parade in Den Bosch, ontsleuteld via een schilderachtige route langs afgebrokkelde stadsmuren, was dé plek voor innoverend Nederland op 9 april. Frappant, die vergankelijkheid, terwijl op een steenworp afstand de top van Nederlands innovatiekracht oreert hoe kunstmatige intelligentie onze samenleving gaat ontwrichten.

Hoe we aan de vooravond van een nieuw, onvoorstelbaar tijdperk staan, hoorden we op de Innovation Summit. AI en Gen AI vragen om compleet andere manieren van werken en denken, om nieuwe ecosystemen en vooral om keihard en in een rapper tempo dan voorheen te falen. Voor enkele successen die je verder gaan brengen dan ooit gedacht, zul je moeten leren van een veelvoud aan empirische mislukkingen. Iets waar het gros van de oldschool-wereld, verzand in legacy en stroperigheid, niet in mee zal kunnen komen…

Op Innovation Summit waren gelukkig de nodige voorlopers in groten getale aanwezig. Zij lieten zien dat de mens het creatieve onderscheid kan maken. Hoe je ook stugge corporates kunt ombuigen naar flexibele ecosystemen. Uitblinkers op dit gebied waren door een jury – na strenge voorrondes en selectieprocedures – genomineerd om tijdens deze summit te pitchen waarom zij de titel van grootste innovator verdienen. Het publiek en de jury stemden vervolgens op de winnaars van de titels Meest Innovatieve Startup, scaleup of challenger, Meest Innovatieve Leider en Meest Innovatieve Ecosysteem (ziehier de uitslag).

Wie die leiders zijn? De genomineerden voor deze titels komen van FrieslandCampina, Helin, KNVB, Mijzo, Next, Philips/DXC Technology, Rituals, Stekker en Shell/Wipro. Tussen de pitches van hun projecten door werden we gevoerd met inspiratie en inzichten door sprekers Bart Veenman, Hylke Sprangers, Jeroen Tas en Daniel Gebler. Wat viel er te leren?

Neem je verantwoordelijkheid op AI-gebied

Bart Veenman van KPMG wees ons erop dat de toekomst van AI ons aller verantwoordelijkheid is. AI is dermate ontwrichtend dat organisaties opnieuw naar de tekentafel moeten. Hoe alles nu is ingeregeld kan niet meer met de komst van AI, deep learning en machine learning. Analyseren van documenten, voorspellen, onderhoud en je klantenservice… alles moet op de schop. Een Proof of concept is achterhaald.

Als we straks de AI-hype voorbij zijn, hoe voeg je dan waarde toe? En hoe gaat dat schaalbaar zijn? Hoe kun je dit duurzaam inbedden in je organisatie? Denk na over de juridische aspecten, je security en vooral ook hoe je hier op een verantwoordelijke manier mee omgaat. Hoe ver wil je gaan, wat is nog ethisch en wat niet bij AI-gebruik? Na het opstellen van deze spelregels ben je er nog niet, want ook over verandermanagement moet je heel goed nadenken. Hoe begeleid je de mensen in de adoptie van de nieuwe manier van werken? Je medewerkers moeten ineens gaan co-redeneren, gaan co-creëren… Dat vraagt nogal een verandering.

Garbage in, is garbage everywhere. Je zult dus alle voorheen losse datahuishoudens in je organisatie op elkaar aan moeten laten sluiten. De input moet op orde zijn, vervolgens kun je er een ecosysteem omheen bouwen waardoor de toekomst van je bedrijf verandert naar cognitieve intelligentie en je niet meer afhankelijk bent van individuele medewerkers die komen en gaan. Het mooie is dat de mensen wel het creatieve onderscheid maken, mits je het datahuishouden op orde hebt. Veenman eindigt met de doemwaarschuwing: ‘Sloop je legacy er uit, anders ben jij straks de nieuwe Nokia of V&D.’

AI ommezwaai bepaalt komende vijftig jaar

Tussen nu en de komende vijftig jaar verandert onze wereld compleet. Board lecturer Hylke Sprangers nam ons met aansprekende visuele voorbeelden mee in de laatste stand van AI zaken én laat ons nadenken over wat dit betekent voor de democratie, ethiek, slimme economie, de slimme maatschappij en natuurlijk elke overheid. Elk bedrijf maakt straks deel uit van de AI sector, en hoe? We hebben geen idee. We kunnen ons enkel verbazen over de huidige toepassingen die Sprangers ons in zijn presentatie toont.

Een foto van Maaskantje wordt 3D bewegend beeld in de songfestival clip van Joost Klein via NERF. Fake news en zelfs fake telefoontjes beïnvloeden nu al de politiek. Wat kunnen we nog geloven, wat is er waar? Trust is daarom key! Zorg voor een laag van vertrouwen in al je content. Motion capture was tot voor kort heel high tech en nu voor iedereen beschikbaar. De jeugd kan in Roblox met generatieve AI eenvoudig in natuurlijke taal programmeren, waar er vroeger op complexe codes geblokt moest worden.

Wat betekent dit voor ons werk? Omscholing sowieso. Visualiseren, video’s creëren op basis van tekstuele input, het kan via SORA van OpenAI. Een filmpje waarbij schattige puppy’s uit het niets ontstaan, het kan maar het is niet echt… mag dit? AI creëert bovendien te bevooroordeeld: de beelden zijn té inclusief en divers. Een beeld van een vrouwelijke of donkere paus bijvoorbeeld, waarbij grijze witte mannetjes die kerkelijke positie in de realiteit domineren. De filmpjes in het AI gedreven nieuwskanaal Channel 1 blijken dan weer wel echt, maar de presentator en zijn stem zijn hartstikke fake.

Elk bedrijf heeft daarom AI-statuten nodig om de spelregels te bepalen. Een AI board dat de richting uitzet en natuurlijk AI officers die monitoren en toetsen wat er wenselijk is en hoe. Want wat is de impact op ons leven en de maatschappij van al deze mogelijkheden?

Compleet anders denken nodig

Ondertussen blijft het eeuwenoude principe van verbondenheid via yin en yang leidend. CIO of the Year 2013 Jeroen Tas legt ons uit waarom, en hoe dit vraagt om een enorme ommezwaai van ons denkpatroon. Alles is verbonden en alles stroomt, maar wel sneller dan ooit! Een verouderd bedrijfsmodel met een te groot marktaandeel om efficiënt te zijn leidt tot vingerwijzen en andere problemen. Het trage product pijplijn model versus het agile platform gebaseerde ecosysteem. En wat als in jouw organisatie IT agile werkt, maar de rest van de organisatie niet? Juist, dan faalt jouw digitale transformatie en hard ook.

De wereld bestaat uit interactie, er is een oneindige behoefte met lifetime value. Tas brengt twaalf behoefte-georiënteerde branches en ecosystemen in beeld en adviseert daarbij om naar een organisatie met zo veel mogelijk producenten te gaan, een open netwerk organisatie die agile werkt, steeds feedback verwerkt en vooral blijft experimenteren. Alle medewerkers door de organisatie heen moeten zien wat de klant wil en voelen wat er nodig is. De paradigma-bijdrage is de overvloedige behoefte.

Met jouw value vortex kun je leren over je gebruiker. Data is de motor van je inzichten. Zoek uit hoe je de gebruikers en producers bij elkaar kunt brengen. Keep It Simple Stupid: hoe makkelijker het is, hoe beter je engagement. Kijk maar naar de 1-Click Amazon dienstverlening waarin alles samenkomt rondom de gemeten behoefte van de gebruiker.

De crux is het verschil tussen de trage kern en snelle buitenkant. Het ene deel verandert sneller dan het andere, maar juist dat langzamere deel zal moeten leren van de snelheidsduivel in de schijnwerpers en die leerpunten moeten integreren. Als organisatie moet je de richting uitzetten. Vertaal wat je gelooft naar wat je doet. Pipeline brands als Lego en John Deere hebben dit goed voor elkaar en kunnen daardoor concurreren met de ecosysteem-georiënteerde Amazons van deze wereld.

Transitie op zijn best, heeft de cadans van een golfbeweging. Het start in de kern, maakt via agile een scharnierbeweging naar de klant om uit te rollen in het ecosysteem waar een nieuwe mindset nodig zal zijn die niet langer alleen naar transacties kijkt maar zich baseert op snelheid en experimenten. ‘Technologie is het ultieme ingrediënt voor deze digitale transformatie’, besluit Tas zijn betoog.

Innovatie moet ook innoveren

Daniël Gebler van Picnic (en Meest innovatieve leider van het jaar 2021) sluit het plenaire deel van de dag af met de reminder voor ons allen dat ook innovatie moet blijven innoveren. Zonder actie geen vernieuwing. We moeten door onze aangeleerde hulpeloosheidsbarrière blijven breken. Traditioneel georganiseerd is niet langer goed genoeg. Tegelijkertijd geeft AI veel dilemma’s. Het kan je veel tijd schelen, maar is arbeidsintensief om te maken. Het is zeer complex om te bouwen, terwijl het de bouw juist weer gemakkelijker maakt als het eenmaal staat.

‘Imagine the future and then build it!’ adviseert Gebler. Picnic zelf heeft dankzij GenAI de productiviteit van 17 tot 45 procent kunnen vergroten. Hoe jij dat ook kunt?

• Omarm mislukkingen, want dit maakt het verschil! Zorg dat je mensen risico’s durven nemen.
• Word lean en ga heel veel experimenteren.
• Zorg voor een goed team dat out-of-the-box denkt en elkaar uitdaagt.
• Blijf innoveren. Doe steeds iets heel anders, afhankelijk van je klantbehoefte.
• Vind je missie!

En daarmee doken we de rondetafelsessies in voor discussie en inspiratie omtrent Maximaal transparantie en inzicht in de supply chain, Innoveren door AI aangedreven automatisering, Wat regulering betekent voor CxO’s, De revolutie in monitoring van je enterprise IT, Complexe voorspellingen en simulaties draaiend op SaaS, Je bedrijfsprocessen met AI optimaliseren en Hoe IT ALM helpt om ESG doelen te bereiken.

Kortom, je had erbij moeten zijn, want deze summit barstte uit zijn voegen van tips, tricks en discussies tussen gelijkgestemde vakidioten. Daar kan geen AI tegen op, Neerlands innovatie-aanjagers waren offline in Den Bosch hun creatieve breinen aan het voeren. Afgesloten met de Dinnershow uiteraard. Wij kunnen niet wachten om te beleven wat er na dit event zal nadruppelen aan veranderingen in de bedijfspraktijk! Wie gaat het hardste en rapste falen en scoort daardoor de grootste win en op welk gebied?

Die afgebrokkelde stadsmuren staan ook model voor het heden. Innovatie gaat sneller dan we denken!

Marguerita Bisschop is freelance blogger, gespecialiseerd in contentmarketing, reviews, PR en campagnemanagement. Zij zal op deze plek regelmatig verslag gaan doen van evenementen en mocht jij een smeuïge quote hebben, wil ze jou daar heel graag spreken.