Om de productiviteit in de publieke sector te verbeteren, moeten cultuur en technologie beide prioriteit krijgen. Digitale transformatie en organisatorische herstructurering zijn essentieel. Daarop duidt een wererdwijd onderzoek door Economist Impact in opdracht van SAS.
Investeringen in e-government, datagestuurde diensten en AI dragen bij aan efficiëntere overheidsprocessen, maar staan niet op zichzelf. Flexibele organisatiestructuren en digitale transformatie zijn de belangrijkste strategieën om de productiviteit te verhogen. Meer dan de helft van de respondenten meldt echter dat er geen initiatieven zijn om adaptieve organisatiestructuren te creëren of te investeren in digitale transformatie.
Overheidsinstanties zijn risicomijdend van aard. Onder de ondervraagden in de Benelux geven bijna acht van de tien van hen aan dat hun organisatie alleen nieuwe technologieën gaat inzetten als deze zich elders bewezen hebben. Daarnaast spelen beperkte budgetten en een gebrek aan absorptiecapaciteit een rol.
Ook bestaan er obstakels bij technologische implementaties, zoals zorgen om dataprivacy bij pakweg driekwart van de ondervraagden, budgettaire beperkingen (64% wereldwijd vs. 59% Benelux) en moeite met productiviteitsmetingen (47% wereldwijd vs. 50% Benelux). Ondanks deze barrières vinden negen van de tien respondenten dat AI en andere digitale technologie meer voordelen dan risico’s bieden.
Een ruime helft van de respondenten verwacht dat AI binnen drie jaar een significante impact zal hebben op hun organisatie. In de Benelux ligt deze verwachting iets lager met 47%. Tweederde ziet voorspellende analyses als de meest veelbelovende toepassing van AI (66%), doordat ze risico’s kunnen inschatten en scenario’s simuleren.
In cybersecurity en fraudepreventie zien de respondenten ook de kracht van AI-toepassingen. Dit werd genoemd door bijna drie op de vijf ondervraagden in de Benelux. De toenemende complexiteit van financiële criminaliteit en witwassen, samen met de inzet van AI door criminelen, dwingt fraudebestrijders bij de overheid om technologie innovatiever in te zetten.
Hervormingen op het gebied van productiviteit zijn gedoemd te mislukken als werknemers en managers er niet aan meewerken. Het onderzoek toont aan dat er behoefte is aan meer betrokkenheid. Onder werknemers en managers in de Benelux is slechts dertien procent betrokken bij het in kaart brengen van de behoeften. Eenvijfde heeft inspraak in de keuze van technologieën en 28 procent wordt betrokken bij hun implementatie.
Voor succesvolle hervormingen is het essentieel dat werknemers weten hoe ze AI en andere digitale tools op een juiste manier inzetten. Adequate training en inspraak in processen zijn belangrijk. Hervormingen gericht op het verhogen van de productiviteit zijn het meest effectief wanneer ze zowel de impact van overheidsdiensten vergroten als de werkervaring verbeteren. Volgens het onderzoek meten Benelux organisaties productiviteit vooral aan de hand van medewerkerstevredenheid (75%), gevolgd door tevredenheid van burgers (70%).
Een hogere productiviteit draagt bij aan een verbeterde dienstverlening, met kortere responstijden, efficiëntere communicatie en geoptimaliseerde processen. Dit verhoogt de tevredenheid van medewerkers door minder werkdruk en verminderde kans op burn-out, terwijl burgers profiteren van een snellere en eenvoudigere toegang tot diensten.
Over het onderzoek
Economist Impact heeft een wereldwijde enquête gehouden onder meer dan 1.550 werknemers in de publieke sector en gezondheidszorg in 26 landen in Noord- en Zuid-Amerika, Europa, Azië, het Pacifisch gebied en het Midden-Oosten. Het onderzoek werd ondersteund door diepte-interviews met experts uit de academische wereld, overheidsinstanties, NGO’s en internationale organisaties.
